In oktober 2022 organiseerden de gemeenten van de regio Middenkust onder coördinatie van Stad Oostende gezamenlijk een telling van personen die dak- of thuisloos zijn. Doel was om een realistisch beeld te krijgen van de problematiek in de regio en het beleid ook in die richting te kunnen bijsturen. Vandaag worden de resultaten van deze regiobrede telling bekendgemaakt.

De telling kadert binnen een wetenschappelijk onderzoek van de KULeuven en gebeurt onder leiding van professor Koen Hermans in samenwerking met het steunpunt Welzijn en Gezondheid en met de steun van de Koning Boudewijnstichting. Heel wat organisaties uit verschillende sectoren (OCMW’s, CAW Noord-West-Vlaanderen, andere hulpverleningsdiensten, medische zorg, geestelijke gezondheidszorg, culturele organisaties, armoede-organisaties, onderwijs, sociale huisvesting, …) werden gevraagd om te registreren wie van hun cliënten/patiënten/bezoekers zich in een moeilijke woonsituatie bevond op één bepaald specifiek tijdstip, de nacht van 27 op 28 oktober 2022.

Resultaten bekend

Meer dan 50 organisaties uit de regio Middenkust vulden in totaal 1098 vragenlijsten in. In vergelijking met andere regio’s is de telling hier zeer grondig gebeurd. Voor het eerst werden ook een aantal scholen betrokken in deze telmethode. Van alle deelnemende organisaties waren er ook 14 die zich engageerden maar op de teldag niemand konden tellen. De dienst Straathoekwerk van Stad Oostende ging op de telnacht ook de straat op om de mensen die op straat, in het park of in kraakpanden sliepen, in kaart te brengen.

In totaal werden 1126 personen geteld die zich in één van de 7 categorieën van dak- of thuisloosheid bevonden (volgens de Ethos-light typologie, de Europese typologie van dakloosheid en sociale uitsluiting). Deze categorieën omvatten onder andere overnachten op straat, verblijven in een opvangcentrum, bij familie, vrienden of in een woning die onbewoonbaar of ongeschikt is.

Enkele cijfers:

• 36% van de getelde groep betreft vrouwen. Binnen die 1126 personen, zijn er 348 kinderen geteld die de woonsituatie van hun ouders delen. 20% of 126 getelde personen zijn tussen 16 en 25 jaar oud. 26 personen zijn ouder dan 70.
• Het grootste deel van de kinderen verblijft in een tijdelijke opvangvorm (bijvoorbeeld het Lokaal Opvang Initiatief) of bij vrienden of familie omdat de ouders niet over een eigen woning beschikken. Het valt op dat meer dan de helft van deze kinderen uit een gezin met 3 of meer kinderen komen.
• In Oostende werden 505 volwassen personen geteld in de nacht van 27 op 28 oktober. Dit cijfer is vergelijkbaar met de problematiek in grotere Vlaamse steden.
• In Bredene werden 34 personen geteld, in Middelkerke 33, in Gistel 32, in Oudenburg 27, in Ichtegem 23 en in De Haan bevonden zich die nacht 8 mensen die dak- of thuisloos waren.
• 83 personen in de regio waren acuut dakloos. Dit betekent dat ze op straat verblijven, in een vorm van nachtopvang zoals het Doorgroeihuis, in een auto of vrachtwagen, een kraakpand of tent. Hiervan brachten 37 personen de telnacht op straat door.
• 120 volwassenen verbleven in een vorm van (middel)lange opvang of tijdelijk verblijf (crisisopvang, residentieel opvangcentrum, een noodwoning van het OCMW of een hotel/jeugdherberg).
• 20% van de getelde personen, namelijk 126 personen, zijn tussen 16 en 25 jaar oud. 26 personen zijn ouder dan 70.
• 339 volwassenen en 101 kinderen verbleven bij familie of vrienden bij gebrek aan een eigen woning, de zogenaamde ‘sofaslapers’. Het betreft in totaal 40% van de totale groep.
• 101 personen (70 volwassenen, 31 kinderen) verbleven in een onaangepaste woning, bijvoorbeeld een woning zonder sanitair, een garage, een vakantiewoning zonder huurcontract of een tent.
• 15% van de getelde volwassenen heeft geen inkomen, 18% heeft een inkomen uit werk.
• 69 personen werden geteld die langer dan 2 jaar dak- of thuisloos zijn, en die kampen met een (vermoedelijke) verslavings- en/of een (vermoedelijke) mentale problematiek. Deze mensen komen in aanmerking voor de Housing-First methodiek, waarbij mensen een woning ter beschikking wordt gesteld als eerste en belangrijkste stap in het (opnieuw) opbouwen van een stabiel en gezond leven.

Het is de eerste keer dat dergelijke uitgebreide en objectieve cijfers beschikbaar zijn voor de regio met betrekking tot de problematiek van dak- en thuisloosheid. Samen met het jaarrapport van de dienst Dak- en Thuisloosheid van Stad Oostende dat onlangs gepubliceerd werd, werpt het een zeer omvattende kijk op de problematiek van mensen die moeite hebben om een geschikte woning te vinden. Nu niet alleen de aantallen maar ook de profielkenmerken van de dak- en thuisloze personen gekend zijn, kunnen de deelnemende lokale besturen hun beleid gericht onder de loep nemen en afstemmen op de noden en kenmerken van de doelgroep.

Schepen van Welzijn Natacha Waldmann: “De cijfers zijn nu gekend en we merken hier bepaalde tendensen op die eerder al in ons jaarrapport in kaart waren gebracht. Zo hebben we goed zicht op de doelgroep van alleenstaanden en wordt het hulpverleningsnetwerk nu al sterk ingeschakeld. Tegelijk zien we dat gezinnen vaker onder de radar blijven doordat ze opgevangen worden bij familie of vrienden. In onze regio slaapt gelukkig, anders dan in sommige andere regio’s, geen enkel kind op straat. Dit rapport biedt ons dan ook hefbomen om ons beleid bij te sturen en te versterken, samen met de partners en de lokale besturen in de regio.”

Stad Oostende zal nu de tijd nemen om de resultaten grondig te analyseren en in gesprek te gaan met de hele regio én de belangrijkste welzijns- en huisvestingsactoren. Op die manier vormt deze telling een belangrijke aanzet voor een bovenlokaal en onderbouwd beleid rond dak- en thuisloosheid. “We zullen ook instappen op een bovenlokaal traject rond dak- en thuisloosheid begeleid door VVSG en SAM vzw met als doel een samenwerking op poten zetten voor een gezamenlijke aanpak.” aldus nog Natacha Waldmann.

Het volledige rapport kan je nalezen op de website van Stad Oostende: www.oostende.be/lokale-telling-dak-en-thuislozen-regio-middenkust